In Fieldlab Bol zoekt een koplopergroep van dertien bollentelers naar duurzame oplossingen voor de bollenteelt. Wat onderzoeken ze? Wat zijn hun verwachtingen? En waar lopen ze zoal tegenaan? In een vijfdelige serie leggen de telers uit waar ze mee bezig zijn. Dit vijfde artikel gaat in op assortimentskeuze en het ontwikkelen van robuuste rassen.
Forever Bulbs in Sint Maarten heeft zich gespecialiseerd in gladiolen en doet al jaren onderzoek naar hoe zijn bedrijf zo gezond mogelijke, resistente gladiolenrassen kan produceren. Frank Wagenaar, algemeen directeur: “Assortimentskeuze is voor ons een van de belangrijkste manieren om te verduurzamen. We verhandelen rond de 150 rassen gladiolen. Op verschillende momenten in het teeltproces screenen we de gevoeligheid van bestaande en nieuwe rassen voor ziektes. Rassen die ziektegevoelig zijn of meer chemie nodig hebben om ze op de been te houden, gooien we eruit. Als een ras bijvoorbeeld vatbaar blijkt voor botrytis, dan zetten we daar een streep door. Hoe mooi de bloem ook is.”
Verbetering van de footprint
Niet alleen door resolute keuzes te maken werkt Forever Bulbs aan een robuust assortiment, ook door veredeling creëert het bedrijf nieuwe, sterke rassen. “Een kostbaar en langdurig traject,” aldus Frank. “In onze veredeling zetten we in op rassen die ongevoelig zijn voor bepaalde ziektes. Zo hoeven we minder gewasbescherming te gebruiken én is de uitval van bollen een stuk lager. Robuustheid gaat immers vaak hand in hand met rendement. Op deze manier ontwikkelen we nieuwe rassen die onderscheidend zijn in uiterlijk en eigenschappen. In onze proeftuin testen we alle rassen op duurzaamheid, bloemgrootte, kleurintensiteit en ziektebestendigheid. Los daarvan kijken we hoe we meer bollen per hectare kunnen telen. Ook dat levert een verbetering van de footprint op.”
Door voortdurend te experimenteren en te monitoren, zorgt Frank dat zijn bedrijf alleen de beste en meest bijzondere gladiolen in het assortiment opneemt. “Het stelt ons in staat om te controleren of rassen consistent presteren en blijven voldoen aan onze kwaliteitsnormen. Ondanks alle uitdagingen die er op dit moment zijn, krijgen wij het op deze manier toch voor elkaar gezonde gladiolenrassen te produceren die voldoen aan de wensen van de maatschappij.”
Onderscheidend aanbod
Een voordeel van de gladiool is, dat deze bol zich snel laat vermeerderen. Bij lelies en tulpen die gekweekt worden bij Boltha in Breezand werkt dat anders, vertelt algemeen directeur Sjaak van den Berg. ‘Wij hebben daarvoor meerdere jaren nodig. De schublijst van dit jaar bepaalt in grote lijnen wat we over 5 tot 7 jaar telen. Al een aantal jaar geleden zijn we wat assortiment betreft een nieuwe weg ingeslagen waarbij we niet in areaal, maar wel in het aantal geteelde soorten willen verminderen.”
Boltha is een echt familiebedrijf, waar inmiddels de vijfde generatie de scepter zwaait. Sjaak van den Berg: “We hebben ruim 200 hectare aan lelies en tulpen staan, hier in Breezand en bij productiepartners in het land. Assortimentskeuze is een facet waarmee je je als ondernemer kunt onderscheiden ten opzichte van andere kwekers. Bij de lelies vermeerderen we virusvrij materiaal uit weefselkweek voor eigen gebruik en voor verkoop van virusvrije schubbollen. We doen er daarbij alles aan om te voorkomen dat het uitgangsmateriaal via mechanische overdracht met virus wordt besmet. Daarom stellen we zeer hoge eisen aan de hygiëne in ons bedrijf. Alleen virusvrije bollen komen via het lab op het bedrijf. Dat betekent dat eventuele luizen tijdens de doorteelt nagenoeg geen kans hebben om virus te verspreiden. Als er immers niks inzit, kun je ook niks verspreiden. Al moeten we helaas wel af en toe spuiten, bijvoorbeeld tegen de schimmel botrytis. Net als bij de gladiolen is de ene cultivar hier gevoeliger voor dan de andere. Dus ook wij kiezen voor rassen die veel minder of helemaal niet gevoelig zijn voor botrytis, waardoor we met minder chemie toekunnen.”
Eenrichtingsverkeer
Om virusvrije bollen te garanderen hanteert Boltha een strak hygiënisch teeltplan. “In ons bedrijf hanteren we een eenrichtingsweg voor de leliebollen. Van bollen uit het lab weten we dat die schoon en virusvrij zijn. Via de kas zetten we ze op het land op een apart veld, zodat ze niet met andere soorten in contact komen. Vervolgens bouwen we daarmee een areaal op, waarvan ongeveer 75% wordt geteeld voor de verkoop. Met behulp van goede hygiëne en protocollen zorgen we dat die virusvrij de grond in gaan, zodat we niet meer actief hoeven te monitoren of te spuiten tegen luizen.” Omdat je lelies via weefselkweek kan vermeerderen, kan dit een van de meest duurzame gewassen worden, denkt Sjaak. “Zeker als deze rassen ongevoelig zijn voor botrytis en we onkruid tijdens de teelt op een andere manier gaan bestrijden, bijvoorbeeld met de Laserweeder. Bij tulpen werkt deze eenrichtingsverkeer-methodiek helaas niet. Bij dit gewas duurt het 25 jaar voor je een knappe partij hebt.”
Frank Wagenaar: “Je kunt de bollenteelt niet vergelijken met tien jaar geleden. Lukraak spuiten is niet meer van deze tijd.”
Frustratie
Dat de media vaak zo’n negatief beeld van de bollensector schetsen, frustreert beide ondernemers. Frank Wagenaar: “Je kunt de bollenteelt van nu niet vergelijken met de teelt van tien jaar geleden. Het aantal middelen en de concentratie van middelen die we gebruiken is al zoveel minder geworden. In het verleden werd er veel preventief gespoten. Nu zie je dat telers veel beter kijken naar de weersomstandigheden en wat onder die omstandigheden echt nodig is. Lukraak spuiten is niet meer van deze tijd.”
Het geeft houvast om te zien hoe blij mensen worden van bloemen, zegt Sjaak van den Berg. “De wereld wordt er echt niet mooier van als we geen bloemen meer produceren. Dus als je vraagt: vinden wij ons vak nog steeds leuk? Dan is het antwoord volmondig: ja.” Frank beaamt dat: “Onze motivatie komt uit feit dat we echt een prachtig product maken. En dat blijven we de komende generaties doen.”
Project:
Ecosysteem, Bloembol & Omgeving
Bron:
GreenportNHN